Nhân một ngày chủ nhật vô tình nhìn thấy tấm ảnh chữ quốc ngữ "cải tiến" của
PGS. TS Bùi Hiền, xin có đôi lời nhận xét với công cuộc "vĩ đại" này của giáo sư như sau:
Trước hết xin khẳng định rằng công cuộc nghiên cứu một nửa đề án với 30 năm của bác có thể xem như là thất bại vì một số lý do sau:
- Nhìn vào bản "demo" này của bác, chúng ta nên tự hỏi có bao nhiêu phần trăm dân số Việt Nam không cảm thấy khó chịu, méo miệng trẹo lưỡi để đọc rõ bản ngôn ngữ này. Thử hỏi nhìn có khác gì mấy dòng "teen code" của mấy đứa trẻ vẫn hay dùng để chát yahoo ngày nào. Vậy trước hết ngay từ cái nhìn đầu tiên, "cải cách" của giáo sư đã không gây được thiện cảm cho người đọc.
- Sau đó xét về mục tiêu của cải cách. Các lý do bác viện dẫn ra là để thống nhất, để người nước ngoài đỡ nhầm lẫn khi học, để bước vào cách mạng công nghiệp 4.0, v.v.
Thiết nghĩ tiếng Việt hiện tại về cách viết đã tương đối thống nhất chỉ có cách đọc là khác nhau theo vùng miền và điều này thì hẳn bác biết là không thể tránh khỏi, một vài sai khác như chữ Đ, ng, nh, tr, ngh.. như bác liệt kê thực chất trong đời sống chẳng mấy khi nó làm ảnh hưởng đến chúng ta, nhiều khi nó còn trở thành những nét riêng rất thú vị của dân tộc.
Và nếu như mục tiêu của nó là giúp cho người mới học tiếng việt tránh được các nhầm lẫn thì cũng hết sức bất bình thường. Ngôn ngữ là tài sản dân tộc, mỗi nước có một hệ thống ngôn ngữ riêng hà cớ gì phải thay đổi vì nước khác. Chúng ta hội nhập, khi nói chuyên với người nước ngòai chúng ta đã dùng tiếng anh. Còn khi người đó mà muốn nói tiếng Việt. Đơn giản là họ phải học vậy thôi. Nếu như các nước trên thế giới đều phải cải tiến như vậy thì hẳn mấy ông ả rập, thái lan các kiểu chắc hẳn sẽ phải đập bỏ bảng chữ cái của họ đi mất.
Với lý do cách mạng công nghiệp 4.0. Ắt hẳn đây là một lý do bác mới nghĩ ra vài năm trở lai đây, Chứ 30 năm trước internet còn đang trong thời kỳ manh múm chưa được phổ biến, và 99,99% dân số Việt Nam lúc đó chưa biết internet là gì nên ắt hẳn mục tiêu ban đầu của "cải cách" này không bao hàm vấn đề đó.
Và thực tế nếu xét về vấn đề tăng tốc độ nhập liệu thì việc dùng các ký tự z,q,`,' như trong nghiên cứu của giáo sư thực chất không làm tăng tốc độ gõ lên bao nhiêu vì đó vốn là các ký tự mà chúng ta vốn phải dùng ngón út và áp út của tay trái và tay phải để gõ. Vốn dĩ không tiện chút nào.
Và cách mạng công nghiệp 4.0 ắt hẳn cũng không phải đơn thuần là việc chúng ta chuyển từ nhập liệu bằng giấy sang gõ văn bản trên máy tính. 4.0 đó phải là thời điểm các cỗ máy tính có khả năng phục vụ con người tốt hơn, có thể lúc đó người ta chẳng cần gõ bàn phím nữa chẳng hạn. Và nếu chúng ta cải tiến ngôn ngữ của mình theo kiểu này thì các cỗ máy AI của google, facebook chắc sẽ mất rất nhiều thời gian để học lại tiếng Việt. Và khi phần lớn người Việt Nam sẽ không dùng những "cải tiến" này thì độ phức tạp của tiếng Việt sẽ tăng lên chứ chẳng giảm đi chút nào. Chúng ta sẽ thêm vào một đống chữ cái mới như z,w,f và cách cách ghép vần mới và thực tế là chẳng bỏ đi được cái nào cả.
Thiết nghĩ, nếu các nhà khoa học cứ theo đuổi các công trình nghiên cứu xa rời thực tế như vậy, không biết bao giờ Việt Nam mới thôi là một quốc gia các giáo sư tiến sỹ phải chạy dài xách dép cho các bác nông dân nghiên cứu khoa học áp dụng vào đời sống.
